Voor de tweede keer kun je als gemeente een aanvraag indienen voor een proeftuin aardgasvrije wijken. Een proeftuin is een goede manier om een plan te maken voor een wijkgerichte energie-aanpak én een substantiële Rijksbijdrage te ontvangen om dit te realiseren. Dat is gunstig omdat gemeenten vroeg of laat deze plannen moeten maken en uitvoeren. Uiterlijk 1 april kan voor de huidige ronde een plan ingediend worden. De voorwaarden voor een aanvraag zijn flink aangescherpt. Waar moet je op letten? Wat is nodig om de aanvraag goed te doen? En wat is het geheim van een geslaagd plan? De komende weken helpen we je met deze blogserie in 5 stappen op weg naar een succesvolle aanvraag. Aan het woord in deel #4 van deze serie onze projectmanager op het gebied van proeftuinen aardgasvrij, Marieke van der Vlugt. Zij vertelt je over stap 3: samenwerking tussen bewoners en experts.

Bewonersbijeenkomst een feestje?!
Een springkussen, verschillende thematafels of het presenteren van het plan door de projectorganisatie of de wethouders. Deze ideeën zijn allemaal de revue gepasseerd in onze voorbereiding om de bewoners te informeren over het proeftuinplan Nieuwborgen.net. Dat is tenslotte een feestje! Toch? Of zouden de bewoners dat anders zien?

Informeren?
In eerste instantie wilden we de bewoners graag informeren over het proeftuinplan en hen net zo enthousiast maken over wat we hadden bedacht als dat we dat zelf waren. Ons credo: in het proeftuinplan staat de bewoner centraal. Maar staan de bewoners eigenlijk wel centraal als zij geïnformeerd worden over een plan dat wij gemaakt hebben? Het risico bestaat dat de bewoners het gevoel krijgen dat het plan al bedacht is en dat ze geen inspraak meer hebben. Dat is niet de insteek. We moeten op zoek naar de oprechte intentie om samen te werken aan het plan, dus hebben we het over een andere boeg gegooid: de bewoner centraal in plaats van het plan. Waarbij we er bewust voor hebben gekozen niet onze eigen standpunten te willen toelichten maar juist bij de bewoner na te gaan welke zorgen ze hebben en welke kansen ze zien.

Van deelnemer naar initiatiefnemer
Zoals collega Procapper Boy vertelde in de vorige blog, is er niemand die de wijk beter kent dan de bewoners zelf. Zij weten wat er speelt en kunnen inzichten geven die iemand die er niet woont nooit zou kunnen geven. Bewoners hebben ervaringskennis en zijn de uiteindelijke eindgebruiker. Door met hen na te gaan wat hun zorgen zijn, waar ze kansen zien en wat ze graag willen bereiken in de wijk, verandert de rol van de bewoner van deelnemer naar initiatiefnemer.

Kennisuitwisseling
Door enerzijds gebruik te maken van de formele kennis van de expert, en anderzijds juist gebruik te maken van de kennis van de bewoner, definieer je gezamenlijk de voorwaarden voor het plan. Bewoners hebben andere kennis dan de experts, maar ze zijn allebei even belangrijk en samen zijn ze het succesrecept. Het bij elkaar brengen van deze kennis is geen gemakkelijke opgave. Essentieel is om samen het proces in te gaan zodat de een niet harder loopt dan de ander, maar tegelijkertijd wel te durven versnellen en stappen te nemen. Voor wederzijds begrip is continue afstemming tussen de bewoner en expert essentieel zodat je van elkaar blijft leren en gezamenlijk tot oplossingen komt.

One-size-fits-nobody
Tot slot, het is geen one-size-fits-all aanpak. Elke wijk is anders en zoals collega Procapper Anda in de tweede blog van deze serie schreef: “elke wijk heeft een andere urgentie”. Door samen te werken met bewoners en ondernemers, kan je de urgentie pakken die in de wijk speelt en een proeftuinplan maken waar iedereen voor gaat. Een mooi voorbeeld van motivatie en betrokkenheid kwam tijdens een sessie naar voren. ‘Ik ben blij dat de nieuwe warmte lokaal wordt opgewekt en dat zo mijn geld weer in mijn woonplaats wordt geïnvesteerd in plaatst van dat dit naar een onbekende grote maatschappij gaat’, vertelde een bewoner.

In 5 stappen naar een plan
Op basis van onze kennis en ervaringen op het gebied van de proeftuinen en de wijkgerichte aanpak, zien wij 5 hoofdstappen om een plan te maken. Dat zijn geen stappen als een blauwdruk, want elke plek en situatie is specifiek. Het zijn stappen voor een participatief proces om een goed en gedragen plan te maken. We onderscheiden daarin de volgende stappen:

1. Pak de urgentie
2. (Her)ken de inhoud
3. Zoek de samenwerking
4. Denk oplossingsgericht
5. Schrijf het beste plan

In het volgende deel van deze blogserie leggen we uit hoe je oplossingsgericht denkt.
Een tipje van de sluier lichten wij HIER op.

Tot volgende week!
Procapteam Energie en Klimaat