Voor de tweede keer kun je als gemeente een aanvraag indienen voor een proeftuin aardgasvrije wijken. Een proeftuin is een goede manier om een plan te maken voor een wijkgerichte energie aanpak én een substantiële Rijksbijdrage te ontvangen om dit te realiseren. Dat is gunstig omdat gemeenten vroeg of laat deze plannen moeten maken en uitvoeren. Uiterlijk 1 april kan voor de huidige ronde een plan ingediend worden. De voorwaarden voor een aanvraag zijn flink aangescherpt. Waar moet je op letten? Wat is nodig om de aanvraag goed te doen? En wat is het geheim van een geslaagd plan? De komende weken helpen we je met deze blogserie in 5 stappen op weg naar een succesvolle aanvraag. Aan het woord in deel #3 van deze serie onze deskundige op het gebied van duurzaamheid en energie, Boy Zelle. Hij vertelt je over stap 2: ken de inhoud.

Als de noodzaak om als wijk van het aardgas af te gaan (stap 1) besproken en gedragen is, is het zaak om een structurele aanpak te ontwikkelen die goed aansluit bij de kenmerken van de wijk. Ik stel daarbij graag de vraag: hoe komen we van aardgasvrije ambities tot concrete plannen? De tweede stap richting een Proeftuin Aardgasvrij geeft hier antwoord op: ken de inhoud. We duiken bij deze blog in zowel de mensen als de cijfers van de wijk om tot een passend, gedragen en weloverwogen plan te komen voor een aardgasvrije proeftuin.

Zicht op mogelijkheden
Iedere wijk is anders. Het is belangrijk om een helder beeld te hebben van de kenmerken van de wijk. Dit geeft zicht op de mogelijkheden om de potentie van iedere wijk zo goed mogelijk te benutten. Een grondige analyse is dus het fundament waarop een goede strategie is gebaseerd. Een greep uit de zaken die je allemaal inzichtelijk wil hebben:

• De wijk volgens de bewoners. Wie kent de wijk beter dan de bewoners zelf? Bewoners geven inzichten die iemand die er niet woont nooit zou kunnen geven;
• De bewoners zelf. Wie wonen er in de wijk en wat motiveert ze? Voor het plan in de Noorderplantsoenbuurt hebben we personae van de wijk laten ontwikkelen met advies hoe met de verschillende persoonlijkheden om te gaan.
• Lokale kenmerken op basis van CBS-data over bewoners, woningeigenaren, woningen, energieverbruik en –infrastructuur. Vat dit in een factsheet van de wijk;
• Lokale energiebronnen en de aansluiting zoeken bij de concept Warmte Transitie Visies en de Regionale Energie Strategie. Zorg dat je ingebed bent bij bestaand beleid;
• Een overzicht van duurzame initiatieven die al bestaan en mogelijke koppelkansen;
• Een overzicht van subsidies en financieringen voor duurzame energie.

Zoals je ziet is de sociale kant minstens zo belangrijk als de technisch-financiële kant.

Kiezen voor een energiestrategie
Je hebt nu een groot aantal variabelen in beeld. Op basis hiervan zijn heel veel afwegingen en keuzes te maken. Om tot een keuze te komen voor het dominante energiescenario (warmtenet, all-electric of hybride) in de wijk kun je een energietransitiemodel gebruiken. Gemeente Groningen kiest er bijvoorbeeld voor om op basis van twee modellen het scenario voor iedere wijk in de stad uit te werken. Dit vormt de technische basis voor het aardgasvrije wijkenergieplan. Tegelijkertijd moet er gekeken worden naar de sociaal-financiële kant. Is hetgeen dat technisch mogelijk is dan nog steeds mogelijk? Hierbij is het van belang om te kijken naar sociale kenmerken, persoonlijke wensen, bewonersinitiatieven, inkomen en geldstromen. De inhoud kennen betekent samen de puzzel leggen.

Gelijk kennisniveau
Je hebt op hoofdlijnen de kansen, risico’s en randvoorwaarden inzichtelijk. Samen met alle betrokken bewoners en stakeholders in de wijk zijn jullie hiertoe gekomen. Dit gelijke kennisniveau biedt de mogelijkheid om samen de kansen scherp te zien en een op feiten gebaseerde mening te vormen. Tijdens de snelkookpansessie voor het proeftuinplan van Nieuwolda-Wagenborgen kwam de inhoud bijvoorbeeld heel mooi samen. Daar werd op basis van alle beschikbare inhoudelijke informatie in co-creatie met alle stakeholders waaronder bewonersbelangen het proeftuinplan in één dag op hoofdlijnen gesmeed. Zo zie je: een goede gezamenlijke inhoudelijke basis zorgt voor een vloeiende samenwerking en daaruit volgend een gedragen plan!

In 5 stappen naar een plan
Op basis van onze kennis en ervaringen op het gebied van de proeftuinen en de wijkgerichte aanpak, zien wij 5 hoofdstappen om een plan te maken. Dat zijn geen stappen als een blauwdruk, want elke plek en situatie is specifiek. Het zijn stappen voor een participatief proces om een goed en gedragen plan te maken. We onderscheiden daarin de volgende stappen:

1. Pak de urgentie
2. (Her)ken de inhoud
3. Zoek de samenwerking
4. Denk oplossingsgericht
5. Schrijf het beste plan

In het volgende deel van deze blogserie leggen we uit hoe je de samenwerking zoekt.
Een tipje van de sluier lichten wij HIER op.

Tot volgende week!
Procapteam Energie en Klimaat