Beweging organiseren in een vastlopende wereld

Hoe hard je ook trekt, sommige ruimtelijke projecten lopen ondanks alle goede bedoelingen toch muurvast. Zeer frustrerend voor alle betrokkenen, met een groot risico dat mensen uit het project willen stappen. Nederland lijkt voor steeds complexere ruimtelijke en maatschappelijke opgaven te staan, dit alles in een onzeker politiek klimaat waar ambities zich op blijven stapelen en de druk op organisaties toeneemt. Tegelijkertijd verstrakken processen, wil iedereen er wat van vinden, blijven besluiten liggen en ontstaan blokkades. Wij vonden het daarom tijd om met collega’s in gesprek te gaan hoe Procappers in deze context laten zien wat het betekent om de knop om te zetten en weer beweging te organiseren.

Zonder besluitvaardigheid, ruimte en co-creatie geen beweging

Projecten stranden niet door een gebrek aan kennis of goede ideeën, maar door bang te zijn om de knoop door te hakken. Het lijkt soms wel, dat op het moment dat het er echt om draait, niemand z'n handen wil branden aan vraagstukken waar niet direct een eenduidige oplossing voor is. Patrick geeft aan dat het knelpunt vaak ligt in het zoeken naar consensus en de angst om risico’s te nemen. Besluiten worden uitgesteld, compromissen overheersen en urgentie raakt op de achtergrond. “Er moet iemand zijn die opstaat en zegt: Nu is het klaar. We gaan het zo doen.” Bij het opzetten van tijdelijke huisvesting voor de speciale doelgroepen is deze houding cruciaal gebleken om te kunnen voldoen aan de urgente woningnood.

Ruimte voor het onzekere

Ruimte nemen is essentieel om stappen te kunnen zetten, juist wanneer niet alle kaders op voorhand zeker zijn. José ziet dat projecten vaak vastlopen omdat mensen wachten op volledige informatie, zekerheid of politieke dekking, maar in complexe opgaven komt die duidelijkheid zelden. Ruimte nemen, betekent dat je begint op basis van beschikbare kennis en een professionele afweging. Ook al weet je nog niet precies wat het oplevert. Zo ontstaat ruimte voor verrassingen en nieuwe inzichten die je vooraf niet kunt plannen. Bij een hoogstedelijke gebiedsontwikkeling zag José dat politieke dekking niet wil zeggen dat je een zwaar politiek besluit moet nemen, maar dat het ook kan door het aanduiden van een markeerpunt. Door bereid te zijn ja te zeggen tegen iets waar potentie in zit, zet je beweging in gang. Ruimte nodigt uit tot creativiteit en geeft bestuurders de moed om te bewegen zonder dat alles vastligt. En zonder die ruimte komt er simpelweg geen verandering.

Co-creatie

Het hebben van vertrouwen in elkaar en daarmee de moeilijke onderwerpen niet uit de weg gaan leidt tot een beter resultaat. Jacqueline gelooft erin om met elkaar een plan te maken vanuit co-creatie. Ze heeft gezien wat er mogelijk is bij het toekomstbestendig maken van centra, wanneer je inwoners, ondernemers, pandeigenaren, gemeenteambtenaren en experts samen aan tafel zet en een plan laat maken. “Het vertrouwen in ‘de gemeente’ en het ‘echt samen doen’ is laag en daarnaast zijn er veel tegengestelde belangen. Het is ook lang niet altijd vanaf het begin koek en ei. Je hebt dit ook niet zomaar na één sessie weggenomen, ondanks alle goede intenties. Maar dát juist bespreekbaar maken is de sleutel tot vooruitgang. Niet bang zijn om de gesprekken te voeren over wat er speelt. Veel mensen zijn snel geneigd het direct over de inhoud of het proces te hebben, dus daar moet je ze goed in begeleiden. Geef zelf het goede voorbeeld door te zeggen wat je doet en te doen wat je zegt. Als je een veilige omgeving biedt, blijken er meer deuren open te gaan”.

Bewegen in complexiteit

De maatschappelijke opgaven van nu vragen om moed, ruimte voor potentie en co-creatie. Beweging ontstaat waar mensen de verantwoordelijkheid nemen, durven handelen zonder alle informatie al in handen te hebben, en tegelijkertijd de verbinding te blijven zoeken met betrokkenen. Het gaat niet alleen om plannen, maar om het organiseren van de condities waardoor plannen werkelijkheid worden.

Beweging organiseren, dat is waar het om draait.